Hejar Osman

کوردانی سووریا چۆن خۆیان بەڕێوە دەبەن شەڕڤانێکی یەپەژە مێریدیس تاکس لە ئینگلیزییەوە: هەژار عوسمان مۆدێلێکی نوێی ڕێکخستنی کۆمەڵایەتی لە ناوچە کوردییەکانی باکووری سووریا وا خەریکە شکڵ دەگرێ. ڕۆژئاڤا ، وەک خۆی کە ناسراوە، لە سێ کانتۆن پێک دێ کە دەکەونە بەشی ڕۆژئاوای خاکی دابەشکراوی لە مێژینەی کوردانی دابەشبووی سەر وڵاتی ئێران ، عێراق ، سووریا و تورکیا . بە گوێرەی یەکسانیی کۆمەڵایەتی، فرە نەتەوەیی و دژەڕەگەزخوازی، ڕۆژئاڤا شوێنێکە لە چاو پارچەکانی دیکەی کوردستان لە ڕووی ئیقیلیمییەوە لە پێشترە، بە تایبەت وەختێک مەسەلە دێتە سەر پێشکەوتنی ژنان. لە ساڵانی ٢٠١٤ و ٢٠١٥ـەوە هۆش و سەرنجی دەستەجەمعیی وڵاتانی ڕۆژئاوا کەوتە سەر ڕۆژئاڤا ، لە کاتێکدا شەڕڤانەکانی ئەو ناوچەیە، یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) و یەکینەکانی پاراستنی ژنان (یەپەژە) ڕۆڵێکی سەرەکی و سەنتەرییان گێڕا لە وەدەرنان و پاشەکشەپێکردنی دەوڵەتی ئیسلامی یان داعش لە کۆبانێ، شارێک کە دەکەوێتە باکووری سووریاوە. چاودێران تێگەیشتوون لە دوو خەسڵەتی ئەو کۆمەڵەیە؛ یەکەم، سەرکەوتنیان لە دژی داعش، لە کاتێکدا ئەمەریکا...

جۆیس کارۆل ئۆتس وەرگێڕانی هەژار عوسمان جۆیس کارۆل ئۆتس ، ڕۆماننووس و چیرۆکنووس و وتارنووسی بەناوبانگی ئەمەریکا و جیهان، ماوەی چەند ساڵێکە لەسەریەک ناوی لە لیستی ئەو ناوانەدا دێن کە دەشێ هەڵببژێرێن بۆ وەرگرتنی خەڵاتی نۆبێڵی ئەدەبیات. ئەگەرچی بەختی وەرگرتنی خەڵاتەکەی لە بیست کەسی یەکەمدا؛ بیستەم بوو. بەڵام ئەمساڵ لە جیاتیی ئەو، کۆمیتەی هەڵبژاردنی خەڵاتی نۆبێڵی ئەدەبیات بۆ ساڵی ٢٠١٦، خەڵاتەکەی بەخشییە '' بۆب دیلان ''ـی هاونیشتمانیی ئۆتس ، ''لە بەرانبەر هێنانەئارا و خولقاندی گوازرشتێکی شاعیرانەی نوێ لە گۆرانیی باوی ئەمەریکاییدا.'' تاکە پەیوەندی لەنێوان ئۆتس و دیلان دا ئەوەیە کە گۆرانیی ''ئازیزی غەمگین، ئێستا ئیتر هەموو شت کۆتایی هات'' لە یەکێک لە چیرۆکەکانی '' ئۆتس ''ـەوە بە ناوی ''بۆ کوێ دەڕۆیت، لە کوێ بوویت؟'' وەرگیراوە. سەرەڕای ئەوەی ئۆتس بە ڕۆژنامەی ''وۆڵ ستریت جێرناڵ''ـی گوتووە کە ئەو کاریگەرییە ناڕاستەوخۆیە. ئەمەی خوارەوە وەڵامی '' ئۆتس ''ـە لە ب...

ئامۆژگارییەکانی کورت ڤۆنیگەت لەمەڕ نووسینی چیرۆکی باش کورت ڤۆنیگەت ئامادەکردن و وەرگێڕان: هەژار عوسمان "تەنیا لەپێناو دڵخۆشکردنی کەسێکدا بنووسە. ئەگەر پەنجەرەیەک بکەیتەوە و ئەڤین بۆ جیهان بخولقێنیت، تا لەوێوە قسە بکەیت، ئەوا چیرۆکەکەت تووشی خیزەخیزی سییەکان دەبێت." ساڵانێکی زۆر خوێندنەوە و نووسینی باش لەژێر فەرووی کەروێشکە جادووییەکانەوە سەر دەر ناهێنێت، بەڵکوو لە ئامۆژگاریی نووسەرە مەزن و بەناوبانگەکانی جیهانەوە سەرچاوە دەگرێت؛ کورت ڤۆنیگەت ؛ ئانارشیست، دیدەنیکاریی ئەندێشەیی مردووەکان و ڕۆحە دڵتەنگەکان - یەکێکە لەو ناوە دیارانە و لێرەدا ئاماژە بە هەشت خاڵ دەکەین دەربارەی چۆنیەتی چیرۆکنووسین، کە ڤۆنیگەت پێی وایە دەبنە هۆی زایینی چیرۆکی باش. ١. هەموو کاراکتەرێک دەبێت شتێکی گەرەک بێت، تەنانەت ئەگەر گڵاسێک ئاویش بێت. ٢. لانی کەم کاراکتەرێک بدە بە خوێنەر کە وی/وێ بتوانێ لایەنی بگرێت.   ٣. تەواوی کاتی کەسێکی نائاشنا [خوێنەر] بەکاربێنە بە وەها ڕێگەیەک، کە وی/وێ هەست نەکات کاتی لەکیس چووە.   ٤. هەموو ڕستەیەک دەبێت یەکێک لەم دوو شتە ئەنجام بدات؛ دەرخ...

ئیالیۆ کالڤینۆ ئامادەکردن و وەرگێڕان: هەژار عوسمان ''پێویستیمان بە هەقیقەتێکی پشتڕاستکراوە و ئەزموونێکی سەلمێنراو بەهۆی فۆتۆگرافەوە جوانیناسییەکی مەسرەفگەراییانەیە کە ئێستا هەمووان خوویان پێوە گرتووە.'' سوزان سۆنتاگ لە کتێبە بەناوبانگەکەیدا '' دەربارەی فۆتۆگرافی '' لە ساڵی ١٩٧٧ و لە بارەی فۆتۆگرافییەوە ئەمە دەنووسێت کە تا ئێستاش ئەو کتێبەی وەک میراتێکی کەلتووریی گرنگ و بە بایەخ وێنا دەکرێت. بەڵام حەوت ساڵ پێشتر، ئیتالیۆ کالڤینۆ ی وتارنووس و چیرۆکنووس و ڕۆماننووسی ئیتالیایی دەربارەی هەمان چەمک، دەربارەی فۆتۆگرافی، لە کورتە چیرۆکێکی ناو کۆمەڵە چیرۆکی ''عەشقە سەختەکان'' و لە ساڵی ١٩٧٠دا، لەسەر زاری فۆتۆگرافەری ناو چیرۆکەکەی - ئەنتۆنیۆ - دەنووسێت: ''هێڵی نێوان ئەو هەقیقەتەی کە وێنەی دەگیرێت چونکە وا دیارە جوانە بەلامانەوە و ئەو هەقیقەتەی کە وا دیارە جوانە لەبەر ئەوەی وێنەی گیراوە زۆر باریکە... ئەو خولەکەی تێیدا دەڵێیت ''ئاهـ، چەندە جوانە! دەبێت وێنەی بگرین!'' ئەو خولەکەیە کە لە دیدی ئەو کەسەوە ن...

سوزان سۆنتاگ ئامادەکردن و وەرگێڕان: هەژار عوسمان سوزان سونتاگ لە کتێبی ''وەکوو هۆش کە بە گۆشتەوە گیر دراوە: ڕۆژانەنووسین و پەراوی تێبینییەکان ١٩٦٤-١٩٨٠''ـدا دەڵێت: من ئێستا لە بەرزاییەوە دەنووسم - هەست بە جۆرێک لە دەروون بڵیندیی نیتچەیییانە دەکەم. ئەم هەستە هێزم دەداتێ. دەمەوێت بەسەر هەموواندا بقیژێنم. دەمەوێت ناڕەزایی لە هەمووکەسێک دەرببڕم. بە پێکەنینەوە بنەڕێنم و قرمە لێ بدەم. سۆنتاگ نووسەران بەسەر دوو جۆردا دابەش دەکات و دەڵێت: دوو جۆر نووسەر هەن. ئەوانەی وا بیر دەکەنەوە ئەم ژیانە هەموو ئەو شتەیە کە هەیە و دەیانەوێت وەسفی هەموو شتێک بکەن: ڕووخان، شەڕ، لەدایکبوونی منداڵ، پێشبڕکێی ئەسپ. ئەوە تۆڵستۆی یە. هەروەتر ئەو جۆرەی وا بیر دەکەنەوە ئەم ژیانە وەکوو تاقیکردنەوەیەکە لەسەر ئەرز (سەبارەت بەو شتانەی ئێمە نایانزانین و بینینی ئەوەی بەشەر چەندە بەرگەی خۆشی و ناخۆشی دەگرین و ئازار و ئێش چییە؟) و دەیانەوێت تەنیا وەسفی شتە پێویست و بنەڕەتییەکان بکەن. ئەوە دۆستۆیڤسکی یە. چۆن کەسێک بتوانێت وەک ت. پاشان د. بنووسێت؟ مەسەلەکە ئەوەیە بتوانیت چاک وەک د. ل...

گفتوگۆیەک لەگەڵ پیاف ئیدیس پیاف هەژار عوسمان لە ئینگلیزییەوە کردوویە بە کوردی ئەم گفتوگۆیەی خوارەوە لە بنەڕەتدا بۆ بەرنامەیەکی تەلەڤزیۆنی بە ناوی ''دیسکۆراما'' لە ٢٠ی جەنیوەری ١٩٦١ ئەنجام دراوە و تێیدا ''ئیدیس پیاف'' قسە لەبارەی خۆشەویستی و ئەلبوومە نوێیەکەی [ئەوکاتی - ئۆڵۆمپیا] دەکات. ئەگەر هەموو گۆرانییەکانت بێنین و لە کتێبێکدا کۆیان بکەینەوە، ئاخۆ دەبنە ڕێبەر و دەرسێک لەبارەی خۆشەویستییەوە؟ بەڵێ، دەبنە دەرسێک لەبارەی خۆشەویستییەوە، ڕێک بەو جۆرە. ئایا ئەوە هەموو شتێکە لەبارەی خۆشەویستییەوە؟ بەڵێ، هەموو شتێک... پێم وابێ. هیچ چەشنە ڕەچەتە و میتۆدێک نییە تا گۆرانییەکی عاشقانەی پێ بنووسیت، زۆر ئاسانە بەڵام دەکرێ پێم بڵێی بێ سێ و دوو نووسینی گۆرانییەکی عاشقانە چی پێویستە؟ پێموابێ هەردوو کۆمپۆزەرەکەش و گۆرانینووسەکەش دەبێ لە ژیانی حەقیقیی خۆیاندا عاشق بن. ئەگەرنا ناتوانن گۆرانییەکی عاشقانە بنووسن. ئێ ئەمە وتمان گۆرانینووسەکە دەبێ عاشق بێ، ئەی کاتێ گۆرانی دەڵێی، ئاخۆ تۆ گۆرانیبێژێکی باشتریت کە عاشقیت؟ سا دەبێ بڵێم ...

پانزە کورتە چیرۆکی لیدیا دەیڤس لیدیا دەیڤس هەژار عوسمان لە ئینگلیزییەوە کردوویە بە کوردی پارە هیچی تر دیاری، کارتی بۆنە، پەیوەندیی تەلەفۆنی، خەڵات، جلوبەرگ، هاوڕێ، نامە، کتێب، یادگاری، بەچکە پشیلە، گۆڤار، خاک، مەکینە، خانوو، سەرگەرمی، شەرەف، خەبەری خۆش، شێو، خشڵ و زێڕ، بۆنە و ئاهەنگ، گوڵ یان برووسکەم ناوێ. من تەنها پارەم دەوێ. پیاوێکی ڕابردووی ژنێک من وادەزانم دایک هێواش هێواش دەڕژێتە پیاوێکەوە کە هیی ڕابردوویەتی و باوک نییە. بە خۆم دەڵێم: دایک هیچ پێویست ناکا پەیوەندییەکی ناپەسەند و چەوتی لەگەڵ ئەم پیاوە ''فرانز''ـدا هەبێ! ''فرانز'' کابرایەکی ئەورووپایییە. من دەڵێم ئەو نابێ نالەبارانە ئەم پیاوە ببینێ لە کاتێکدا باوک لێرە نییە و دوورە! بەڵام ئێستا من بە هەقیقەتێکی کۆن و هەقیقەتێکی نوێ سەرم لێ شێواوە: باوک بە تەما نییە بگەڕێتەوە ماڵ. ئەو بە تەمایە لە ڤێرنۆن هاڵ ی کەنەدا بمێنێتەوە. هەرچی دایکیشە، تەمەنی چلونۆ ساڵانە. چۆن دەکرێ پەیوەندییەکی ناپەسەند لەگەڵ ژنێکی چلونۆ ساڵاندا ببەسترێ؟ هێشتایش سەرلێشێواوییەکەم د...